czemu by
  • Dzięki czemu
    19.03.2019
    19.03.2019
    Dzień dobry! Czy użycie sformułowania dzięki czemu w zdaniu oznajmującym jest poprawne? Np. Jestem bogaty, dzięki czemu mogę pozwolić sobie na kupowanie drogich samochodów. Wczoraj ktoś zwrócił mi uwagę, że dzięki czemu jest zarezerwowane tylko dla pytań (Dzięki czemu jesteś bogaty?), a w zdaniach twierdzących powinno się używać wyłącznie dzięki temu. Nie znajduję nigdzie potwierdzenia tej tezy, a do tej pory korzystałam z tych sformułowań wymiennie.
    Z góry dziękuję za odpowiedź!
  • Można by dopuścić przysłówek niechcąco
    18.10.2018
    18.10.2018
    Czemu piszemy niechcący, a nie niechcąco? Ta druga forma jest zbudowana analogicznie do innych przysłówków, a jednak jest niepoprawna.
  • dwojgu ludziom, ale dwojgiem ludzi – czemu nie dwojgiem ludźmi?
    3.12.2014
    3.12.2014
    Dzień dobry,
    wiem, że po formie narzędnikowej liczebników zbiorowych przepisowo następuje forma dopełniaczowa, ale chodzi mi o to dlaczego. Czy jest jakaś przyczyna umotywowana albo historią, albo analogią? Wydaje mi się, że tu „powinna’’ działać zasada zgody, konkretnie: dwojgiem ludźmi, a nie dwojgiem ludzi.
    Serdecznie
    Oscar E. Swan
  • Hajle Sellasje – czemu nie: Hajlego Sellasjego?
    14.02.2017
    14.02.2017
    Szanowni Państwo,
    WSO każe nie odmieniać imienia etiopskiego cesarza Hajle Sellasje. Co właściwie stoi na przeszkodzie, aby odmieniać je przymiotnikowo? Czy z zasady nie odmieniamy imion pochodzenia afrykańskiego?
    Dziwi to zwłaszcza wobec SWTiK:
    Wydawnictwa poprawnościowe skłonne są przystać na nieodmienianie niektórych typów obcych nazwisk, jeśli odmienione jest imię (np. „obrazy Pabla Picasso”), natomiast odrzucają konstrukcję z odmienionym nazwiskiem, a nie odmienionym imieniem (np. „obrazy Pablo Picassa”).

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • bliski komu/czemu czy kogo/czego?
    1.12.2010
    1.12.2010
    Czy poprawne jest sformułowanie politycy bliscy Radiu Maryja w znaczeniu 'politycy mający kontakty, wspólne poglądy z Radiem Maryja'? Czy nie powinno się powiedzieć politycy bliscy Radia Maryja?
  • były
    5.05.2006
    5.05.2006
    Czy poprawne jest wyrażenie państwo byłego Układu Warszawskiego? Wątpliwości biorą się stąd, że zestawienia była żona (były mistrz, alkoholik, członek itp.) oznaczają osoby, które straciły jakąś cechę, ale wciąż istnieją. O zmarłym nikt nie powie były mąż, były papież. Podobnie nie istnieje nic, co można by nazwać byłym Układem Warszawskim (byłym ZSRR, byłą Jugosławią).
  • powinien
    6.12.2012
    6.12.2012
    Czy zdanie: „Powinniśmy to zrobić już godzinę temu” jest prawidłowe? Czy może brakuje tam cząstki byli? Czy w cudzysłowie powinna była się znaleźć kropka zamykająca zdanie?
  • Co jest po polsku?
    22.10.2002
    22.10.2002
    Słownik języka polskiego: „zawiera wyrazy i wyrażenia pochodzące zarówno ze słownictwa ogólnego, jak i terminy specjalistyczne, które mogą być znane poza kręgiem specjalistów”. Wydawałoby mi się, że słownik języka polskiego powinien zawierać maksymalną liczbę słów, tak by nie było wątpliwości, że dane słowo jest poprawne w tym języku, a tak nie jest.
    A co z tymi nieznanymi poza kręgiem specjalistów? Nie są one ujęte w słowniku języka polskiego, więc co z nimi? Są po polsku czy nie? I jakie kryterium tu decyduje?
    W słownikach języka polskiego moim zdaniem panuje wielka niekonsekwencja. Weźmy np. motylki: paź żeglarz jest, niepylak apollo jest, ale nie ma niepylaka mnemozyny. Jest osinowiec, ale gatunku pokłonnik, do jakiego należy, nie ma (oparłem się na OSPS). Przykłady można by mnożyć.
    I mam dylemat, czytając książkę o motylkach i poznając naprawdę przepiękne z punktu widzenia scrabblisty (tak na marginesie słowo scrabble jest, terminu określajacego osobę grającą w tę grę nie ma w słownikach…?) słówka jak szczakoń, czy terminy nieznane poza kręgiem fachowców są po polsku, czy nie? Dlaczego moim zdaniem czysto polskich słów nie ma w słownikach, albo inaczej – dlaczego są one w tak niekonsekwentny sposób odnotowywane?
  • Przecinek przed co (i nie tylko) – uzupełnienie
    29.02.2016
    29.02.2016
    Szanowni Państwo,
    piszę w związku z poradą Przecinek przed co.
    Zastanawiam się, czy w przykładach bez przecinka nie chodzi po prostu o ten człon bezokolicznikowy? Tzn. czy to nie on decyduje o takiej interpunkcji? Czy co jest jakoś wyróżnione? Jak będzie z interpunkcją np. w takich zdaniach: Wiem dokąd iść, Nie mam gdzie spać?
    Co to znaczy z których jeden (…) ściśle łączy się z co? Ściśle, czyli jak?

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
  • Co dwa tygodnie a co drugi tydzień
    5.11.2019
    5.11.2019
    Szanowni Państwo,

    czy wyrażenia co dwa tygodnie oraz co drugi tydzień oznaczają to samo? W mowie potocznej stosuje się je zamiennie, ale, próbując zrozumieć samą ich istotę, nie jestem do tego przekonany. Wydaje mi się, że co drugi tydzień oznacza tydzień przerwy między danymi wydarzeniami, gdzie w co dwa tygodnie ta przerwa wynosi już dwa tygodnie.

    Z wyrazami szacunku,
    Roman Karczewski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego